از دیرباز تا کنون در میان جوامع و فرهنگهای مختلف کره زمین عموم مردم برای رفع نیازهای بهداشتی خود به داروهای گیاهی و طب سنتی متکی بودهاند. گرچه امروزه اغلب افراد عوام گمان می کنند که دوره طب سنتی عملا به پایان رسیده است؛ اما علیرغم پیشرفتهای پزشکی و فناوری مدرن، همچنان تقاضای جهانی برای داروهای گیاهی در حال افزایش است. دلیل این موضوع می تواند این باشد که بسیاری از مردم ترجیح میدهند به دلایل مختلفی مانند گمان بر کم خطر بودن داروهای گیاهی، هزینه مقرون به صرفه، سلامت کامل، عوارض جانبی محدود و غیره از داروهای گیاهی مصرف کنند. در ادامه طبیب سرا در مورد انواع داروی گیاهی و دلایل مصرف آن بیشتر صحبت می کند.
داروی گیاهی درمانی
مصرف داروهای گیاهی ریشه در فرهنگ های باستانی دارد چه بسا که امروزه اغلب مردم و طرفداران طب سنتی برخی از داروهای گیاهی را به منظور تقویت سیستم ایمنی و بیماری های گوارشی مصرف می کنند؛ در واقع امروزه داروهای گیاهی مخصوص یبوست، داروهای افزایش میل جنسی در کنار داروهای تقویت سیستم ایمنی بدن جزء پرمصرف ترین داروهای گیاهی محسوب می شوند. هم چنین از آنجایی که سر منشا برخی از داروهای شیمیایی گیاهان دارویی موثر می باشد از این رو برخی از افراد ترجیح می دهند؛ از ماده ای طبیعی تحت نظر پزشک طب سنتی و به کمک اعمالی نظیر طب سوزنی، ماساژ درمانی و غیره اقدام به درمان خود کنند. به عنوان مثال، اسید سالیسیلیک در اغلب گیاهان شیرین علفزار یافت می شود و از آن در طب داروسازی مدرن برای ساخت آسپرین استفاده می شود. آسپرین می تواند باعث خونریزی دیواره معده شود، اما گیاهان شیرین علفزار به طور طبیعی حاوی ترکیبات دیگری است که از تحریک اسید سالیسیلیک جلوگیری می کند. با توجه به تفاسیر فوق پس اغلب داروی های گیاهی در صورت مصرف درست دارای عوارض جانبی کمی هستند.
تفاوت درمان با داروی گیاهی و شیمیایی
معتقدان طب سنتی انواع داروی گیاهی را با نام نوش دارویی به عنوان درمان انواع بیماری های عاطفی، ذهنی و معنوی یاد می کنند. در واقع می توان گفت: در علم طب سنتی تنها مصرف داروی گیاهی چاره راه نیست؛ بلکه برای درمان صحیح شخص باید بینش و تفکر خود را تغییر دهد. هم چنین در بین پرطرفدارترین داروهای گیاهی می توان در کنار درمان تقویت اندام مربوطه کمترین عوارض جانبی مشاهده کرد که چنین موضوعی در طب شیمیایی مشاهده نمی شود. نکته حائز اهمیت در این بخش این است که اغلب داروهای گیاهی طب سنتی دارای پروسه مصرف و درمان طولانی مدت با کمترین آسیب و عارضه هستند؛ در حالی که داروهای طب شیمیایی در کمترین زمان بیماری را بدون هیچ درمانی تسکین می دهند و هم چنین این قبیل داروها دارای کمترین میزان آسیب به سایر اندام های بدن هستند. ضمن اینکه پایه و بیس اغلب داروهای شیمیایی گیاهان دارویی هستند، به عنوان مثال اغلب مکمل ها و کرم های فوراور دارای بیس گیاهی هستند. برای درک و بررسی دقیق این موضوع مطالعه جدول تعبیه شده در سطر ذیل طبیب سرا بسیار کمک کننده است.
ردیف |
عنوان |
داروهای گیاهی |
داروهای شیمیایی |
1 |
منشاء دارو |
گیاهان |
در برخی موارد گیاهان |
2 |
نحوه درمان |
طولانی مدت |
دارای عملکرد سریع |
3 |
عوارض جانبی |
کم |
زیاد |
4 |
اثر سوء بر سایر اندام ها |
کم |
زیاد |
5 |
نیاز به مشورت پزشک |
دارد |
دارد |
6 |
امکان قطع خودسرانه |
امکان پذیر نیست. |
امکان پذیر نیست. |
7 |
امکان استفاده از مکمل ها (ماساژ درمانی، فیزیوتراپی، حجامت و غیره) |
دارد |
دارد |
8 |
پروسه درمان |
معمولا طولانی مدت |
می تواند دارای پروسه درمان کوتاه یا بلند باشد. |
مزایای دارو های گیاهی
این موضوع ثابت شده که پرطرفدارترین داروهای گیاهی می توانند در سلامت بدن و افزایش سطح ایمنی اثر داشته باشند. گرچه در اغلب موارد به منظور درمان کامل فرد روند و پروسه مصرف دارو در طب سنتی بالا است؛ اما درمان بیماری در این طب کاملا تضمینی است، مشروط بر این که قبل از مصرف حتما با پزشک طب سنتی مشورت شود و پزشک طب سنتی از طریق راه های مختلفی مانند عنبیه شناسی شرایط بدنی شخص را بررسی کند. از جمله مزایای انواع داروی گیاهی می توان به موارد ذیل اشاره کرد.
- درمان بیماری های مزمن
- تقویت ایمنی بدن
- عدم ایجاد نفخ و ریفلاکس در شخص مصرف کننده
- دارای خواص آنتی اکسیدانی
- مقوی برای اندام های داخلی بدن
- قیمت مقرون به صرفه با خواص درمانی
- ضد التهاب
- ساخته شده بر پایه گیاهان خوراکی
- قابل مصرف و خرید بدون نسخه پزشک
- قابل مصرف به صورت دمنوش، قرص و غیره
- تنظیم کننده هورمون ها
علائم منفی در مصرف داروی گیاهی
به طور کلی، در بین انواع داروهای گیاهی، پرطرفدارترین آن ها معمولا دارای عواض جانبی کمی هستند که برخی از افراد ممکن است آن را احساس کنند و برخی دیگر متوجه آن نشوند. چرا که پرطرفدارترین داروهای گیاهی مشروط بر استفاده درست و سنجیده دارای کمترین عوارض هستند. با این حال از جمله عوارض منفی مصرف انواع داروهای گیاهی در برخی موارد می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- واکنش های آلرژیک
- پوستی
- تنگی نفس و سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- بیرون روی و اسهال
نکته: البته علائم فوق می تواند وابسته به شرایط بدنی فرد ممکن است کم یا زیاد بروز کند.
نکات حین مصرف داروهای گیاهی
انجام هر کاری نیاز به برنامه ریزی دارد و باید قبل از آن به نکاتی توجه کرد. پس به طور حتم مصرف انواع داروهای گیاهی نیز نمی تواند از این قانون مستثنی باشد. از جمله نکات مصرف داروهای گیاهی می توان به موارد زیر اشاره کرد. توصیه می کنیم قبل از مصرف هر گونه دارویی به نکات ذیل توجه کنید.
- داروهای گیاهی باید توسط یک پزشک واجد شرایط تجویز شود.
- زمان مصرف دارو نیز بسیار حائز اهمیت است.
- در صورت مصرف برخی از دارو های گیاهی اعمالی نظیر طب سوزنی و ماساژ درمانی باید با مشورت پزشک صورت بگیرد.
- در صورت بروز علائم بارداری در بانوان این موضوع حتما باید با پزشک در میان گذاشته شود.
- بانوانی با کودک شیرخوار نیز باید این موضوع را پزشک در میان بگذارند.
- برخی از پرطرفدارترین داروهای گیاهی باید با ماده یا عرقیات خاصی مصرف شوند که بسیار حائز اهمیت است.
- تداخل دارویی در حین مصرف داروهای گیاهی بسیار حائز اهمیت است. به مثال ذیل توجه کنید.
داروی گیاهی برگرفته شده از خار مریم در اغلب موارد اثربخشی سایر داروها را کاهش می دهد، اما در درمان بیماری های مربوط به افسردگی بسیار سرآمد است پس چه خوب است که همواره با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی و تداخلات با سایر داروها صحبت شود.
انواع بیماری هایی که با داروی گیاهی درمان می شوند.
همان طور که پیشتر گفته شد داروهای گیاهی طب سنتی نه تنها در درمان بیماری های بدنی بلکه در درمان بیماری های روحی نیز بسیار موثر هستند با توجه به ارگانیک بودن اغلب داروهای گیاهی و پیشرفت علم طب سنتی می توان این نوید را داد که داروهای طب سنتی از لحاظ سطح درمان تفاوتی با داروهای شیمیایی ندارند و خوشبختانه هم اکنون ما می توانیم شاهد انواع دارو های گیاهی برای درمان بیماری هایی نظیر قارچ پوستی، بواسیر، سرطان، ناتوانی جنسی، دیابت و غیره باشیم. بر طبق اصل طب سنتی تغییر مثبت در سبک زندگی می تواند نقش موثری بر سلامت شخص داشته باشد.
جمع بندی
می دانیم که همه داروهای گیاهی که فروخته می شوند؛ بی خطر نیستند و همواره باید از محلی محصول خریداری کرد که علاوه بر اطمینان خاطر دارای تخصص در حوزه طب سنتی باشد، چرا که مصرف اشتباه می تواند مشکلات جدی را در شخص پدید آورد. پس پیشنهاد می کنیم اگر قصد خرید و مصرف داروهای گیاهی را دارید با طبیب سرا در ارتباط باشید؛ تا در مورد داروهای گیاهی بیشتر بدانید. هم چنین پس از آگاهی از مواد اولیه دارو و نحوه مصرف آن، دارو را در زمان مشخص خود مصرف کنید و وقفه ای در میان دارو ایجاد نکنید تا به زودی سلامتی خود را به دست آورید، سلامتی شما آرزوی طبیب سرا است.