طب سنتی و کبد چرب

دیدگاه طب سنتی در مورد بیماری کبد چرب

زندگی ماشینی و چاقی بیش از حد افراد سبب شده تا امروزه کبد انسان بیشترین آمار تخریب و آسیب را تجربه کند. طب سنتی در مورد بیماری کبد چرب بر این عقیده است که، کبد دارای مزاجی گرم و تر است، سرد شدن کبد در اثر عوامل مختلف و قابل تامل می تواند باعث اختلال در عملکرد کبد و انباشتگی چربی شود.

یکی از بیماری هایی که امروزه بسیار فراگیر و پرشمار شده است، کبد چرب است. کبد بزرگترین پالایشگاه بدن است و به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر است، سرد شدن کبد در اثر عوامل مختلف می تواند توانایی کبد برای تحلیل و متابولیزه کردن چربی ها را کم کند و موجب انباشتگی چربی در بافت کبد و پیدایش کبد چرب شود. بیماری کبد چرب در واقع با تغییر فرمول چربی در بیماران، علی الخصوص بیماران وابسته به مصرف مشروبات الکلی مشخص می شود. معمولا کبد بیش از 5 درصد وزن اصلی خود چربی به خود جذب می کند.

بیماری کبد چرب وابستگی زیادی به عواملی نظیر سن، جنسیت، چربی خون، فشار خون بالا، چاقی و دیابت دارد. دیدگاه طب سنتی کبد چرب و پزشکی مدرن بر این عقیده است که داشتن رژیم غذایی پرچرب، وعده غذایی اضافه درست قبل از خواب، بی تحرکی، اضافه وزن می تواند سبب شیوع هر چه بیشتر این بیماری شود. از دیدگاه طب سنتی پاکسازی کبد می‌‌تواند باعث بهبود وضعیت کبد شود.

 

 

امروزه طب سنتی تحقیقات زیادی را در حوزه داروی طب سنتی کبد چرب انجام داده است. طب سنتی ایرانی (TPM) و طب سنتی چینی (TCM) همواره در تلاش برای یافتن درمان و داروی قطعی کبد چرب هستند.

بسیاری از محققان اثرات خاص گیاهانی را که بطور سنتی برای معالجه بیماری های کبدی بکار رفته اند، را مورد بررسی قرار داده اند. تحقیقات نشان می دهد استفاده از گیاهان بومی منطقه علاوه بر دسترسی آسان به آن ها می تواند داروی طب سنتی کبد چرب و یا تقویت کننده کبد باشد. 

 

چگونگی ابتلا به کبد چرب

فیلتر بدن انسان کبد است، این عضو حیاتی تمامی خون موجود در بدن را تصفیه کرده و همچنین سموم بدن را تجزیه می‌کند. کبد با ایجاد مایعی در کیسه صفرا باعث هضم چربی‌ها در بدن می‌شود. چربی‌هایی که هضم نمی‌شوند جذب کبد می‌شوند و کبدی که ۵ درصد آن چربی باشد، کبد چرب محسوب می‌شود.

 

این عارضه در اوایل هیچ علائمی ندارد و فرد از وجود هم‌چین بمب ساعتی در بدن خودآگاه نیست و ممکن است زمانی از وجود این عارضه باخبر شود که راه درمانی وجود نداشته باشد جز پیوند کبد. عوامل بسیاری باعث ایجاد این بیماری می‌شود اما مهم‌ترین آنها تغییر سبک زندگی، مصرف غذاهای ناسالم، مصرف دخانیات و الکل، چاقی و کم‌تحرکی است.

 

به‌طورکلی دو نوع کبد چرب وجود دارد

_ کبد چرب الکلی: افرادی که در مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی زیاد روی می‌کنند. در این نوع، راه درمان کبد چرب در خانه قطع کامل مصرف نوشیدنی‌های الکلی است. با این روش دردهای ناشی از آن هم رفع می‌شوند. اما اگر افراد به مصرف مشروبات الکلی خود ادامه دهند ممکن است وضعیت کبد آنها وخیم‌تر شود و به سیروز کبدی که بدترین نوع و آخرین مرحله کبد است دچار شوند.

_ کبد چرب غیرالکلی: هنگامی که کبد، چربی‌ها اضافه در بدن را ذخیره کند به آن کبد چرب غیرالکلی می‌گویند. گاهی با تغییر عادات غذایی مناسب می‌توان از خطرات آن پیشگیری کرد اما هنگامی که ذخیره چربی همراه با التهاب باشد منجر به آسیب کبدی مخربی می‌شود، به آن استئاتوهپاتیت غیرالکلی گفته می‌شود. در برخی موارد، این نوع کبد چرب می‌تواند باعث التهاب و زخم‌های گسترده (سیروز) شود که به‌قدری شدید است که منجر به نارسایی کبد و پیوند کبد می‌شود. خوشبختانه، راه‌هایی برای درمان کبد چرب در خانه وجود دارد که ممکن است به کند کردن پیشرفت بیماری و معکوس کردن برخی از آسیب‌ها کمک کند، حتی اگر آن را درمان نکنند.

 

علائم بیماری کبد چرب

هر بیماری دارای علائم مخصوص به خود است. از جمله علائم بیماری کبد چرب می توان به خستگی صبحگاهی، احساس کسالت در روز، خشکی پوست، چاقی مشهود در ناحیه شکم  و ... اشاره کرد.

اختلال در عملکرد کبد و ضعف کبد با بیماری هایی نظیر  چربی خون بالا و افزایش غلظت خون رابطه مستقیم دارد. کبد چرب می توان عامل سنگ کیسه صفرا، دیابت، افزایش چربی خون، مشکلات پوست و مو، سیروز کبدی و در نهایت سرطان کبد شود.

طب سنتی کبد چرب دارو ها و تجویز های بسیار مناسبی دارد. برای مثال تشخیص طب سنتی کبد چرب از طریق عنبیه شناسی صورت می گیرد.

 

درمان کبد چرب به کمک طب سنتی

تا به امروز طب مدرن موفق به درمان کامل و بی عوارض بیماری کبد چرب نشده و تنها درمان موثر این بیماری را اصلاح الگو زندگی و کاهش وزن در کنار مصرف دارو شیمیایی می داند. اما داروی طب سنتی کبد چرب می تواند مصرف قرص های مورد تجویز پزشک طب سنتی به منظور تقویت کبد باشد. از جمله قرص های تقویت کننده کبد می توان به  قرص اطرافیل شاهتره، قرص مصفای خون و ... در کنار عرق کاسنی و عرق شاهتره اشاره کرد.  منابع گیاهی در کنار اصلاح الگوی زندگی می توانند تضمین کننده ترین داروی طب سنتی کبد چرب باشند.

 

 

توصیه هایی از نظر طب سنتی برای کبد چرب

به طور کلی از دیدگاه علم مزاج شناسی سرد شدن کبد باعث بروز بیماری کبد چرب می شود. اما سوالی که در این مبحث مورد اهمیت است، چه عواملی باعث سردی کبد می شوند؟

مصرف بیش از انواع  ترشی ها نظیر سرکه، ترشی های خانگی، خوراکی هایی با طبع سرد مانند ماست، دوغ، خیار و ... می توانند دلیلی بر سرد شدن کبد باشند. از نظر طب سنتی چینی آب در واقع نوعی غذا و دارو محسوب می شود. خوردن آب در زمان مشخص می تواند برای شخص سودمند یا زیان بار باشد. نوشیدن مصرانه آب یخ می تواند خطر بیماری های کبدی را افزایش دهد.

 

 

طب سنتی کبد چرب بر این اعتقاد است که افرادی با مزاج سرد بیشتر در معرض بیماری های کبدی هستند. پس باید بیشتر در مصرف رژیم غذایی خود دقت کنند.

 

نکات مهم طب سنتی کبد چرب

1- مصرف گوشت مرغ محلی، بلدرچین و گوشت گوسفند به جای استفاده از گوشت گاو

2- استفاده از حبوباتی مانند نخود به جای عدس

3- مصرف پسته و بادام و پرهیز از خوردن گردو

4- استفاده از زردچوبه در تمامی غذا ها

 

 

5- منع نوشیدن هر گونه مایعات قبل و بعد و حین غذا. مصرف مایعات یا آب ولرم، نیم ساعت قبل از غذا یا یک ساعت بعد از غذا توصیه می شود.

6- پرهیز یا کم کردن غذا های سرخ کردنی خصوصا قبل از رفتن به بستر خواب

7- پرهیز از استرس و حفظ آرامش

8- پرهیز از نوشیدن مداوم نوشابه های گازدار

9- عدم مصرف غذا هایی نظیر ماکارونی، سالاد الویه، کله پاچه و ...

10- و در آخر اینکه پرخوری ممنوع!

 

 

نسخه های سنتی درمانی اطبا برای درمان کبد چرب

گرچه درمان و داروی طب سنتی کبد چرب در دستان پزشک سنتی است. اما اطبا طب سنتی چندین نسخه خانگی را به جهت درمان کبد چرب در کنار مصرف دارو طب سنتی پیشنهاد داده اند. به عنوان مثال مصرف ناشتا مخلوط نصف لیوان لیمو ترش تازه، آب سیب و آب کرفس می تواند گزینه مطلوبی جهت درمان کبد چرب باشد.

 

 

استفاده از گیاهانی نظیربرگ کاهو، سبزی شاه تره، سبزی کاسنی درکنار غذا از نظر طب سنتی کبد چرب می تواند کمک کننده خوبی باشد.

مخلوط عناب و عسل طبیعی نیز داروی طب سنتی کبد چرب است.

مصرف نخود آب به همراه ادویه های گرمی نظیر زنجبیل، زعفران و دارچین می تواند غذای مناسبی برای مبتلایان به بیماری کبد چرب باشد.

تمامی نسخه های گفته شده در کنار مراجعه به پزشک طب سنتی، ورزش و تحرک و مصرف داروی طب سنتی کبد چرب می تواند نتایج بسیار خوبی برای بیمار داشته باشد.

 

چه افرادی استعداد ابتلا به کبد چرب دارند؟

به گفته پزشکان طب سنتی، افرادی با اضافه وزن و کمترین میزان تحرک بیشتر در معرض بیماری های کبدی علی الخصوص کبد چرب هستند.

 

 

عدم مصرف غذا های سالم و جایگزین کردن فست فود ها می تواند مشکلات کبدی را چندین برابر کند. کبد بزرگترین غذا بدن محسوب می شود، که وظایف زیادی در بدن ایفا می کند. از بین بردن سموم دارو ها، ذخیره آهن و ... تنها بخشی از وظایف کبد است. کبدِ بیمار، بدن را دچار اختلالات فراوانی می کند. مصرف غذای سالم و تحرک روزانه می تواند تا حدودی از سردی کبد و انباشتگی چربی در کبد جلوگیری کرد. 

 

راه‌های پیشنهادی درمان کبد چرب در خانه

_ وزن سالمی را برای خود بسازید.

رعایت یک رژیم غذایی سالم و گیاهی و ورزش منظم می‌تواند از تجمع چربی در کبد شما جلوگیری کند. به این دلیل که عوامل خطر اصلی برای کبد چرب چاقی و دیابت است و هر دو با وزن ما مرتبط هستند. تخمین زده می‌شود که میزان کبد چرب ممکن است ۹۰ درصد در افراد چاق و ۵۰ درصد در افراد مبتلا به دیابت باشد. ازآنجایی‌که چاقی و دیابت در کشورهای توسعه ‌یافته بسیار شایع است، تقریباً ۳۰ درصد از بزرگسالان در کشورهای توسعه ‌یافته به کبد چرب مبتلا هستند.

 

خوشبختانه، به نظر می‌رسد که برخی از این آسیب‌ها در صورت رعایت برخی نکات قابل برگشت هستند. افرادی که دچار اضافه ‌وزن و چاقی هستند، در صورت کاهش ۱۰ درصد از وزن بدن خود تأثیر مثبتی بر کبد خواهند گذاشت. قبل از شروع هر برنامه کاهش وزن، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید برنامه مناسب برای شما چیست. یک متخصص تغذیه می‌تواند یک برنامه غذایی مناسب برای کمک به شما برای رسیدن به اهداف کاهش وزن و انتخاب مواد غذایی مغذی ایجاد کند.

 

_ رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

یکی از بهترین راه‌های پیشنهادی درمان کبد چرب در خانه داشتن یک رژیم غذایی سالم است. از یک رژیم غذایی سنتی مانند رژیم مدیترانه‌ای استفاده کنید که سرشار از چربی‌های سالم، ماهی و سبزی‌ها است و مقدار گوشت قرمز کمی دارد. در این نوع رژیم غذایی از مصرف نوشیدنی‌های شیرین خودداری کنید.

 

مصرف چربی‌های اشباع نشده امگا ۳ و چربی‌های غیراشباع را افزایش دهید که شامل استفاده از روغن زیتون، خوردن ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین دو تا سه بار در هفته و مصرف روزانه آجیل و دانه‌ها می‌شود.

 

مصرف غذاهای پر فیبر مانند خوردن مقدار زیادی سبزی‌ها، غلات کامل، آجیل و دانه‌ها را افزایش دهید و مصرف غذاهای بسیار فراوری شده مانند فست‌فود، محصولات نانوایی تجاری و شیرینی‌ها را کاهش دهید. از مصرف الکل خودداری کنید.

 

_ ورزش منظم داشته باشید.

ورزش‌ کردن در طول زمان به کاهش وزن و سلامتی کلی جسمی و روحی کمک می‌کند. حتی اگر ورزش‌کردن منجر به کاهش وزن هم نشود به درمان کبد چرب کمک زیادی می‌کند. اگر تازه ورزش می‌کنید، با مدت ‌زمان کمتر و شدت کمتر شروع کنید و به‌تدریج  تایم و شدت تمرین را افزلیش دهید کنید.

 

قبل از شروع هر برنامه ورزشی با ارائه‌ دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید. آنها می‌توانند شما را راهنمایی کنند که بر اساس وضعیت سلامتی و داروهای خود، چه چیزی را برای اهداف اولیه تناسب ‌اندام خود تعیین کنید.

 

_ آنتی‌اکسیدان‌های خود را دریافت کنید.

 ویتامین‌های ای و سی هر دو آنتی‌اکسیدان هستند و به‌ سلامت کبد کمک می‌کنند. مصرف این آنتی‌اکسیدان‌ها باعث کاهش التهاب‌های ناشی از کبد چرب می‌شود. با مصرف این آنتی‌اکسیدان‌ها و یا مصرف میوه‌هایی مثل لیمو که سرشار از ویتامین است می‌توان به درمان کبد کمک کرد، لیمو به سم‌زدایی کبد کمک می‌کند. آب ½ لیموترش را در یک لیوان آب میل کنید و ۲ یا ۳ بار در روز به مدت چند هفته بنوشید.

 

_ گیاهان دارویی مناسب مصرف کنید.

گیاهان دارویی منبع مناسبی برای درمان کبد چرب در خانه هستند. ترکیباتی که اثرات مثبتی بر سلامت کبد دارند شامل زردچوبه، خار مریم و چای سبز است. البته بهتر است قبل از مصرف هرگونه داروی گیاهی و مکمل‌ها برای کبد چرب با پزشک مشورت کنید.

زردچوبه توانایی بدن برای هضم چربی‌ها را بهبود می‌بخشد تا در کبد تجمع نکنند. همچنین به فرایند سم‌زدایی کبد کمک می‌کند. ¼ قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک لیوان آب مخلوط کرده و بجوشانید. آن را دو بار در روز به مدت چند هفته مصرف کنید.

کافئین موجود در چای سبز باعث بهبود عملکرد کبد و نفوذ چربی در بیماران می‌شود. با مسدودکردن چربی ذخیره شده در کبد، عملکرد کبد را بهبود می‌بخشد. ۳ تا ۴ فنجان چای سبز در روز برای مبارزه با بیماری کبد چرب ایدئال است.

 

جمع بندی

بیماری های کبدی مانند هپاتیت، سیروز کبدی، کبد چرب و سرطان کبد جمله از مشکلات جدی سلامتی در سراسر جهان هستند. امروزه محبوبیت داروهای گیاهی همواره در حال افزایش است و حداقل یک چهارم بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب از گیاهان دارویی استفاده می کنند.

 

این موضوع بسیار امید وار کننده است زیرا اغلب دارو های گیاهی مضرات و سموم های به مراتب کمتری نسبت به دارو های شیمیایی دارند. اما دارو های گیاهی کبد چرب باید زمانی مصرف شود که بیمار تحت نظر پزشک طب سنتی باشد.

 

 

همان طور که پیشتر گفته شد داروی طب سنتی کبد چرب در صورتی امیدوار کننده است که شخص پایبند به رژیم غذایی اصولی، ورزش و تحرک باشد. تحرک و فعالیت های فیزیکی می توانند علاوه بر دفع مواد زائد کبد موجب گرم شدن آن شود. گنجاندن ادویه های گرم درکنار داروی طب سنتی کبد چرب می تواند نقش معجزه آسایی د درمان بیماری کبد چرب و تقویت کبد داشته باشد.