علائم عفونت کلیه و درمان آن

علائم عفونت کلیه و درمان آن

کلیه‌ها عضو مهمی در بدن هستند زیرا مسئولیت دفع مواد زائد بدن و مایعات اضافی را بر عهده‌دارند. کنترل و دفع سموم و مواد زائد بدن از طریق ادرار صورت می‌گیرد و برای حفظ حیات بدن این چرخه ضروری است. ازاین‌رو اهمیت مجاری ادراری بسیار زیاد است و عفونت در آن‌ها می‌تواند بدن را دچار مشکلات بسیار کند. اگر بخواهیم به وظیفه کلیه‌ها در بدن اشاره‌کنیم، کار اصلی آن‌ها از بین بردن زباله و مصرف آب اضافی از خون است تا به‌این‌ترتیب سلامت بدن شمارا تأمین کند. آن‌ها بخشی از دستگاه ادراری شما هستند که باعث دفع و تخلیه زباله‌های مایع (ادرار) از بدن شما می‌شوند. در این فرایند کلیه‌ها مانند سیستم اگزوز روی ماشین عمل می‌کنند و به خروج مواد زائد از بدن کمک می‌کنند.

درواقع می‌توان گفت کلیه کارخانه‌های قدرتمندی در بدن ما هستند که هورمون‌های فشارخون را کنترل می‌کنند، مواد زائد را از بدن حذف می‌کنند و بر تولید گلبول‌های قرمز در بدن نظارت دارند. در بدن هر فرد عادی دو کلیه قرار دارد که محل قرار گرفتن آن‌ها در پایین‌ترین سطح قفسه سینه و در دو طرف ستون فقرات است. هر بیماری که برای این عضو رخ دهد می‌دهد عملکرد کلیه‌ها را با اختلال روبرو کند. عفونت کلیه یکی از این بیماری‌ها است.
عفونت کلیه که در اصلاح علمی به آن پیولونفریت نیز گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها یا ویروس‌ها باعث ایجاد مشکل در یک یا هر دو کلیه شما می‌شوند و این از طریق بروز علائمی در فرد پدیدار می‌شود. در حقیقت عفونت کلیه‌ها یک نوع عفونت ادراری (UTI) است. ذکر این نکته ضروری است که عفونت ادراری به درمان سریع پزشکی نیاز دارد و اگر سریع‌تر برای درمان آن اقدام نشود می‌تواند هر دو کلیه را در بربگیرد و باعث آسیب‌های ماندگاری در کلیه‌ها شود که درمان آن به ابن راحتی امکان‌پذیر نباشد.

اگر این عفونت از طریق خون گسترش پیدا کند می‌تواند اعضای دیگر بدن را نیز درگیر کند. درمان عفونت معمولاً از طریق تجویز آنتی‌بیوتیک امکان‌پذیر است و در مواردی نیاز به بستری بیمار در بیمارستان است. در بیشتر موارد دیده‌شده است که باکتری‌هایی که باعث ایجاد عفونت کلیه در افراد می‌شود، از قسمت دیگری از مجاری ادراری مانند مثانه، مجرای ادرار یا مجرای ادرار ناشی می‌شوند. عفونت‌های کلیه معمولاً بر افرادی که در حال حاضر عفونت مثانه دارند وزنان و افراد باردار تأثیر نامطلوب بسیاری دارد و ممکن است در این افراد باعث آسیب‌های بسیار شود.
اگر بخواهیم دستگاه ادراری را تشریح کنیم. می‌توان گفت که از بخش‌های زیر تشکیل‌شده است که هرکدام وظایف خاصی را بر عهده دارد.

• کلیه‌ها: اوره را از خون تخلیه می‌کنند و مایعات بدن را متعادل می‌کنند.
• دوحالب: این لوله‌های نازک، یکی برای هر کلیه، ادرار را به مثانه خود منتقل می‌کنند.
• مثانه: ادرار را ذخیره می‌کند و اعصاب موجود در آن به فرد هشدار می‌دهد که زمان تخلیه آن فرارسیدهاست.
• مجرای ادرار: این لوله ادرار را از مثانه شما تا خارج از بدن شما هدایت می‌کند و این‌زمانی رخ می‌دهد که مغز به مثانه فشار می‌آورد که زمان تخلیه رسیده باشد.

وجود میکروب در هریک از این قسمت‌ها می‌تواند باعث بروز عفونت کلیه‌ها و مجاری ادراری شود. در اغلب موارد، مثانه شما ابتدا آلوده می‌شود. این می‌تواند دردناک باشد اما معمولاً جدی نیست. اما اگر باکتری‌ها یا ویروس‌ها شروع به حرکت در مجرای ادرار کند، می‌تواند باعث بروز عفونت کلیه‌ها شود. در صورت عدم درمان، عفونت کلیه می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی شود که حتی زندگی فرد را تهدید کند. افراد در هر سنی یا جنسی می‌توانند مبتلابه عفونت کلیه‌ها شوند؛ اما درصد ابتلا در بین زنان بیشتر از مردان است. افرادی که دچار بیماری دیابت هستند در معرض خطر بیشتری نسبت به سایرین هستند.

علل عفونت کلیه

اگر بخواهیم علل عفونت کلیه را بررسی کنیم باید به دستگاه دفع ادرار و فرایند آن اشاره‌کنیم. ادرار، مشابه سایر مایعات موجود در بدن که از طریق آب و سایر نوشیدنی جذب بدن می‌شود، به‌طورمعمول استریل و بدون هیچ‌گونه عفونت باکتریایی است؛ بنابراین، می‌توان گفت که وجود باکتری‌ها در ادرار غیرطبیعی تلقی می‌شود و این مسئله ممکن است منجر به عفونت مجاری ادراری شود. به‌طورمعمول، باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار (لوله زهکشی برای ادرار از مثانه) به سیستم ادراری دسترسی پیدا می‌کنند و وارد آن می‌شوند.

سپس این باکتری‌ها در سیستم ادراری صعود کرده و وارد کلیه‌ها می‌شوند و باعث آلوده شدن آن‌ها و درنتیجه عفونت کلیه‌ها می‌شوند. باکتری‌ها می‌توانند از طریق روده یا مهبل به سمت مجرای ادرار واردشده و تا وارد سیستم ادراری نفوذ کنند. باکتری‌ها حتی قادر هستند که وارد پوست شوند. زنان به دلیل کوتاه‌تر شدن مجرای ادرار خود در مقایسه با مردان، بیشتر در معرض عفونت‌های ادراری هستند و درنتیجه عفونت کلیه‌ها قرار دارند.
اگر این افراد به عفونت کلیه مبتلا شوند در معرض خطر بیشتری قرار دارند:

• در صورت ابتلا به دیابت
• در صورت ابتلا به انسداد مجاری ادراری
• مشکل ساختاری در دستگاه ادراری
• استفاده از سوند ادرار
• ابتلا به بزرگی پروستات
• در صورت ابتلا کودکان
• در زنان بعد از یائسگی

  علائم عفونت کلیه چیست؟

علائم عفونت کلیه بر اساس سن می‌تواند متفاوت باشد. در زیر به بخشی از مهم‌ترین علائم عفونت کلیه در افراد اشاره می‌کنیم:

•  تب و لرز شدید و پی‌درپی
• دردهای بسیار شدید و ناتوان‌کننده در پهلوها
•  دردهای مکرر در قسمت پشت، طرف یا کشاله ران
•  حالت تهوع
•  استفراغ
•  ادرار کدر و غیر شفاف یا خونی
•  ادرار مکرر و دردناک و نیاز شدید به تخلیه ادرار

البته بروز این نشانه‌ها بر اساس ساختار بدنی هر فرد و سیستم ایمنی ممکن است متفاوت باشد. در برخی از افراد علائم شدیدتر است و ممکن است باعث ناتوانی فرد و اختلال در زندگی روزمره او شود. مهم‌ترین علائم عفونت کلیه معمولاً شامل تب‌لرز و ادرار مکرر، دردناک است. کودکان کمتر از 2 سال با عفونت کلیه ممکن است فقط تب بالایی داشته باشد و بی‌قراری‌های شدیدی در کودک دیده شود. در افراد بالای 65 سال حتی ممکن است که عفونت کلیه هیچ‌یک از علائم معمولی بروز نداده باشد. در این افراد ممکن است که عفونت به شکل گیجی، توهم و سختی در گفتار ظاهر شود. در بیماران سالخورده‌ای که دچار ضعف در سیستم ایمنی باشند، عفونت کلیه شرایط وخیم‌تری را ایجاد می‌کند. حتی ممکن است در این افراد باعث افت فشارخون و افزایش ضربان قلب و مشکلات ناشی از آن‌ها شود.

تشخیص عفونت کلیه

در صورت مشاهده هر یک از علائم که در بالا ذکر شد، لازم است که برای بررسی‌های تخصصی‌تر به پزشک مراجعه شود. باید برای تشخیص و درمان از یک مختصر اورولوژی کمک بگیرید. در درمان عفونت کلیه زمان و پاکسازی کلیه بسیار مهم است و هر چه زودتر باید روند درمان آغاز شود. بعد از مراجعه به پزشک پس از پرسیدن در مورد علائم آزمایش‌هایی برای فرد تجویز می‌شود که می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

• تجزیه‌وتحلیل ادرار برای بررسی خون، چرک و باکتری‌های موجود در پوست
• کشت ادرار برای دیدن چه نوع باکتری
• پزشک شما همچنین ممکن است از این آزمایش‌ها استفاده کند:
•  سونوگرافی: بعد از تشخیص اولیه توسط پزشک سونوگرافی نیز انجام می‌شود که کلیه و مجاری ادرار، مثانه و پروستات در آقایان بررسی می‌شود. بعد از دریافت جواب سونوگرافی می‌توان نتیجه قطعی را تشخیص و مراحل درمان را آغاز کرد.
•  آزمایش ادرار: در این مورد نیز نمونه از ادرار فرد بیمار موردبررسی قرار می‌گیرد. تا وضعیت گلبول‌های سفید و باکتری‌ها مشخص شود و همچنین برای تشخیص انجام این آزمایش ضروری است.
•  معاینه دیجیتال رکتال (برای مردان): این معاینه نیز می‌تواند برای تشخیص به پزشک کمک کند. هدف از انجام آن بررسی اندازه پروستات است تا در صورت تورم مشخص شود.
•  انجام سی‌تی‌اسکن و ام آر آی: تصاویری از کلیه‌ها به فرد بیمار داده می‌شود تا در صورت بروز عفونت‌های شدید، تشخیص لازم صورت گیرد.

انواع مختلف عفونت کلیه چیست؟

• شدت عفونت کلیه یا پیلانفریت ممکن است به دو صورت باشد. عفونت کلیه بدون عارضه یا مزمن کلیه (طولانی‌مدت)
• یک عفونت مزمن کلیه به‌نوعی از عفونت اشاره دارد که در آن‌یک بیماری در فرد وجود دارد که خطر ابتلا به عفونت شدید و درمان ناکارآمد را بیشتر می‌کند. مانند ناهنجاری‌های دستگاه ادراری، انسداد ادرار یا دیابت. همچنین به حالتی اطلاق می‌شود که درگیری شدید برای کلیه ایجادشده باشد، به‌عنوان‌مثال، تشکیل آبسه، انسداد، کلیه بزرگ‌شده یا گاز در کلیه که از طریق تصویربرداری مانند اسکن CT قابل‌مشاهده است. در این شرایط، علائم ممکن است شدیدتر باشد و درمان به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.
• همچنین عفونت کلیه مزمن ممکن است در اثر ابتلای مکرر به عفونت کلیوی ایجادشده باشد یا ممکن است در اثر سنگ کلیه به وجود آمده باشد و باعث ایجاد ناهنجاری‌های ساختاری در مجرای ادرار می‌شود (به‌عنوان‌مثال، ریفلاکس وزیکور، شرایطی که ادرار مجبور می‌شود به سمت کلیه‌ها برگردد). این شرایط در هر فردی معمولاً با علائم تا شدید همراه است.

درمان عفونت کلیه

پس از تشخیص قطعی دارو درمانی برای عفونت کلیه آغاز می‌شود. پزشک شما احتمالاً آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند. نوع دارو و مدت‌زمان لازم به میزان درگیر شدن در عفونت و باکتری‌های موجود در ادرار بستگی دارد. بعدازاینکه درمان آغاز می‌شود، طی چند روز از مصرف داروها علائم فروکش می‌کند و ممکن است برای یک یا دو هفته به آن نیاز به مصرف دارو وجود داشته باشد. اگر علائم شما باید ظرف چند روز بهبود یابد، اما حتماً تمام داروها را مصرف کنید و نباید درمان ناتمام بماند.
اگر میزان عفونت شدید باشد، ممکن است که نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد و بیمار باید مدتی را تحت درمان باشد و آنتی‌بیوتیک‌ها را به‌صورت داخل وریدی (IV) از طریق سوزن دریافت کند. مدت‌زمان بستری شدن در بیمارستان بستگی به وضعیت بیمار و شرایط نارسایی کلیه وی دارد.
اگر عفونت‌های کلیه مزمن باشد، ممکن است به دلیل مشکلی در ساختار دستگاه ادراری بیمار باشد که نیازمند درمان تخصصی‌تر است. بیمار در این حالت به یک متخصص، مانند متخصص ارولوژی ارجاع داده می‌شود. این نوع مسائل اغلب به جراحی نیاز دارند و روند درمان به شکل دیگری طی خواهد شد.

درمان‌های خانگی برای عفونت کلیه

اگر مبتلابه عفونت باشید بعضی از درمان‌های خانگی می‌تواند به بهبود شرایط شما کمک کند. می‌توانید با انجام برخی از کارها را در خانه احساس بهتری را در خود ایجاد کنید:
 مایعات زیادی بنوشید این به بدن شما کمک می‌کند تا هیدراته بماند و بتواند با میکروب‌ها مبارزه کند.
 استراحت بیشتری داشته باشید.
 هنگامی‌که به دستشویی می‌روید، باید شرایط خاصی را رعایت کنید، به‌عنوان‌مثال به‌جای چمباتمه زدن، روی توالت بنشینید که می‌تواند مثانه شمارا از خالی کردن کامل بازدارد.
 از استامینوفن به‌عنوان یک تسکین‌دهنده درد کمک بگیرید. استفاده از آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن برای شما مناسب نیست؛ زیرا استفاده از آن می‌تواند مشکلات کلیه را افزایش دهد.
 از یک پد گرمایشی روی شکم، پشت یا طرف خود استفاده کنید.

پیشگیری از عفونت کلیه

• معمولاً شما نمی‌توانید به‌طور کامل از ابتلا به عفونت کلیه جلوگیری کنید زیرا برخی از شرایط بدنی شما دست خودتان نیست؛ اما ممکن است با رعایت مواردی بتوانید از بروز آن پیشگیری کنید.
•  از اسپری‌های دئودورانت و وسایل خوشبوکننده مانند پودر و کرم برای دستگاه تناسلی خود استفاده نکنید.
•  از کاندوم یا دیافراگم با اسپرم کش به‌طور مداوم استفاده نکنید، زیرا می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها شود.
•  از کاندوم روغن‌کاری شده استفاده کنید. زیرا انواع دیگر می‌تواند مجرای ادرار را تحریک کند که باعث عفونت بیشتر می‌شود.
•  مقدار زیادی آب بنوشید و همیشه بدن خود را هیدراته نگه‌دارید.
•  بعد از داشتن رابطه جنسی حتماً پس از مقاربت جنسی ادرار کنید.
• از نگه‌داشتن ادرار جدا اجتناب کنید.
•  در هنگام نظافت در دستشویی حتماً مقعد را از جلو به عقب پاک‌کنید. این خطر گسترش باکتری‌ها به دستگاه تناسلی را کاهش می‌دهد.
• مقدار زیادی فیبر بخورید تا مدفوع به‌راحتی بیرون بیاید و باعث تحریک یا ضایعات پوستی نشود. یبوست خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهد و کمبود فیبر با سنگ کلیه ارتباط دارد.

چیزهایی که باید در مورد عفونت کلیه بدانید

عفونت کلیه یکی از چند تعداد عفونتی است که می‌تواند دستگاه ادراری را درگیر مشکلات جدی کند. عفونت کلیه بسیار شایع است و روزانه شاهد ابتلای افراد بسیاری به آن هستیم و برخی از این افراد دچار مشکلات شدیدی در کنترل بیماری هستند. به‌خصوص در زنان جوان. علل عفونت کلیه باکتری‌هایی هستند که معمولاً از طریق مقعد یا مهبل ورود مجاری ادراری آن‌ها شده است. عوامل خطر عفونت کلیه را باید جدی گرفته و در مواردی مانند بارداری، مقاربت جنسی مراقبت‌های لازم را به عمل بیاوریم. در مورد عفونت کلیه باید بگوییم که مسری نیست و نگرانی در این زمینه برای افراد وجود ندارد.