تنبلی روده، بررسی علل، علائم و درمان آن

تنبلی روده به حالتی گفته می‌شود که تحرکات موثر روده و حرکات پارستالتیک آن کاهش می‌یابد. به این حالت IBS نیز گفته می‌شود. علائم تنبلی روده ممکن است علت‌های مختلفی داشته و در زمان‌های متفاوتی بروز کنند. این عارضه به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود؛ دلایلی مانند کم‌آبی، کمبود فیبر و برخی از مواد مغذی، مصرف برخی داروها و عوارض جراحی روده. در این مقاله می‌خواهیم در مورد این موضوع بیشتر صحبت کنیم.

تنبلی روده چیست؟

تنبلی روده نوعی یبوست است که در آن مواد زائد به آهستگی در سیستم گوارشی حرکت می‌کنند. این موضوع به این دلیل اتفاق می‌افتد که تحرک روده بزرگ به دلایل مختلفی کاهش می‌یابد. این بیماری انواع مختلفی دارد؛ یک نوع آن یبوست طبیعی و نوع دیگر اختلال در دفع مدفوع است.

یبوست طبیعی به حالتی گفته می‌شود که حرکت مواد زائد در روده و دستگاه گوارش، حرکتی عادی و طبیعی است. اما هنگام دفع مدفوع به دلیل سفت شدن آن، این کار به سختی انجام می‌شود. اما در اختلال مدفوع، محتویات از رکتوم تخلیه نمی‌شود. در واقع فرد علی‌رغم فشار زیادی که فرد به خود وارد می‌آورد، نمی‌تواند محتویات را خارج کند.

علائم تنبلی روده

تنبلی روده علائم مختلفی می‌تواند داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم؛

• یبوست
• افزایش گاز روده و نفخ
• کاهش حجم مدفوع
• دردهای شکمی
• سردرد
• احساس خستگی
• حالت تهوع و استفراغ
• کم‌خوابی و بی‌خوابی
• اضطراب

معرفی محصولات: تقویت معده

علت های ایجاد تنبلی روده

تنبلی روده به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود. این علت‌ها ممکن است به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم به ایجاد این اختلال منجر شوند.

• علت های مستقیم تنبلی روده

گاهی سیستم عصبی روده دچار اختلالاتی می‌شود که می‌تواند منجر به ایجاد تنبلی روده شود. همچنین یک بیماری مادرزادی به نام هیرشپرونگ نیز می‌تواند قسمت‌هایی از روده بزرگ را مسدود کند. کمبود سلول‌های عصبی یکی از دلایل این بیماری است. سلول‌های عصبی به حرکات طبیعی عضلات پریستالتیک کمک می‌کنند‌. کمبود این سلول‌ها عوارضی مانند تنبلی روده را به همراه خواهد داشت‌.

از دیگر دلایل مستقیم تنبلی روده می‌توان به انسداد روده به دلایلی مانند وجود تومور اشاره کرد. همچنین گاهی از اوقات عضلات مقعد دچار آسیب می‌شود. گاهی از اوقات نیز در حرکات روده تأخیر به وجود می‌آید. تمام این عوامل در نهایت منجر به اختلالاتی مانند تنبلی روده خواهند شد.

• علت‌ های غیرمستقیم تنبلی روده

برخی از اختلالات نیز به طور غیرمستقیم بر ایجاد تنبلی روده تاثیرگذار هستند. به طور مثال بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید، زوال عقل و یا سندروم روده تحریک‌پذیر در این موضوع دخیل هستند. همچنین پرخوری عصبی و یا بی‌اشتهایی که خود به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند، می‌توانند منجر به بروز تنبلی روده شوند. گاهی از اوقات ناهنجاری‌های روده به دلیل وجود مشکلاتی در کف لگن است. برخی از داروها مانند سنا، بیزاکودیل و برخی مواد افیونی نیز عوارضی مانند تنبلی روده به همراه خواهند داشت.

معرفی محصولات: تقویت اعصاب

روش‌ های تشخیص تنبلی روده

بیماری تنبلی روده را می‌توان به روش‌های مختلفی تشخیص داد. یکی از این روش‌ها آزمایش خون است. همچنین رادیوگرافی از قسمت‌های مختلف شکم، کلونوسکوپی و مانومتری مقعد نیز از دیگر روش‌های تشخیص این بیماری هستند. یکی دیگر از روش‌ها برای تشخیص این اختلال، استفاده از مواد رادیواپک است. در این حالت به کمک بلع این مواد توسط فرد، حرکات روده بررسی و آنالیز می‌شوند.

آزمایش خروج بالون نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیص این بیماری است. در این آزمایش اختلالات مدفوع بررسی می‌گردند. در برخی از مواقع از فرد آزمایش نمونه مدفوع گرفته خواهد شد. همچنین انواع تصویربرداری‌ها از جمله اشعه ایکس شکم و سونوگرافی نیز یکی از راه‌های تشخیص ناراحتی‌های دستگاه گوارش محسوب می‌شوند.

روش های درمان تنبلی روده

درمان تنبلی روده بسته به شدت آن می‌تواند متفاوت باشد. گاهی ممکن است از یک روش برای درمان این بیماری استفاده شود. گاهی نیز ممکن است درمان از طریق ترکیب چند روش با یکدیگر انجام شود. در ادامه به بررسی روش‌های درمانی این اختلال می‌پردازیم.

• درمان‌ های تغذیه‌ ای

یکی از عوامل موثر در درمان بیماری تنبلی روده، رعایت رژیم غذایی است. استفاده از میوه و سبزیجات مخصوصاً سبزیجات سبزرنگ به دلیل داشتن فیبر فراوان می‌توانند در درمان این بیماری موثر باشند.‌ فیبر یکی از بهترین مواد غذایی برای افزایش حرکات روده است. در صورتی که فیبر کافی به بدن نرسد، حرکات روده کندتر شده و مدفوع در آن تجمع می‌یابد. البته میزان دقیق فیبری که باید به بدن برسد، توسط پزشک تعیین می‌شود.

از خوراکی‌های دیگری که می‌تواند این مشکل را درمان کند، دانه کنجد است که می‌توانید آن را به صورت یک میان‌وعده مصرف کنید. خوراکی‌های دیگری نظیر دانه کنجد، قهوه، آبلیمو، آبمیوه‌های طبیعی، کره بادام زمینی، آجیل، آلوها، توت‌ها، غلات سبوس‌دار، عدس، لوبیا، بادام، جو، جو دوسر، بلغور و کاهو نیز به درمان این مشکل کمک می‌کنند.

• مصرف ملین‌ های طبیعی

مصرف ملین‌ها یکی دیگر از راهکارهای درمان تنبلی روده است. ملین‌ها در دو نوع مصنوعی و طبیعی وجود دارند. نکته‌ای که در مورد استفاده از ملین‌ها وجود دارد این است که ملین‌های مصنوعی در صورت استفاده بی‌رویه، تنبلی روده را تشدید می‌کنند. اما ملین‌های طبیعی حرکات روده را افزایش داده و بهبود می‌بخشند. ملین‌های طبیعی مواردی مانند آب، روغن کرچک، خیار، چای سبز، دانه چیا و میوه‌ها و سبزیجات سبز رنگ را شامل می‌شود. یکی دیگر از راهکارها، مصرف صبحانه در ساعات اولیه صبح است.

• استفاده از داروهای ملین شیمیایی

در برخی مواقع از داروهای ملین شیمیایی برای درمان موقت و نوعی تسکین برای تنبلی روده استفاده می‌شود که باید توسط پزشک تجویز شوند. برخی از این داروهای ملین حرکات روده و دستگاه گوارش را افزایش داده و در آسان کردن خروج مدفوع تاثیرگذار هستند‌. داروهایی مانند پروپولیس و دوپلامین، موتوکلوپرامید، سیساپراید و متوکسیفیلین.

از دیگر داروهایی که برای روده تنبل تجویز می‌شوند، داروهایی هستند که به عنوان ضد اسپاسم شناخته می‌شوند. مواردی مانند هیوسین و دیپریوویر در این دسته جای دارند. بعضی از انواع داروها نیز به صورت شربت هستند. داروهایی مانند فیژین فید، سیلاکس و لاکتولوز در دسته شربت‌های ملین قرار می‌گیرند. داروهای دیگری نظیر پودر موسیلیوم، قرص‌های سی لاکس، سنالاکس و سنامد نیز جزء داروهای ملین محسوب می‌شوند.

• درمان با مصرف پروبیوتیک‌ ها

از جمله موادی که می‌توانند در هضم آسان مواد غذایی و جذب آنها تاثیرگذار باشند، پروبیوتیک‌ها هستند. پروبیوتیک‌ها در بهبود یبوست و درمان سندروم روده تحریک‌پذیر و همچنین حفظ فلور نرمال روده نقشی اساسی دارند. این مواد مفید می‌توانند حرکات روده را بهبود بخشیده و با بیفیدوباکتریوم‌ها و لاکتوباسیلوس‌های خود، تنبلی روده و یبوست را از بین ببرند.

• درمان با ورزش

ورزش و تحرک بدن در رفع اغلب مشکلات جسمی و روحی تاثیرگذار است. می‌توان گفت یکی از دلایلی که منجر به ایجاد بسیاری از بیماری‌ها خواهد شد، عدم تحرک کافی بدن است. از این رو ورزش و تحرک کافی می‌تواند در درمان تنبلی روده نیز موثر باشد. یک فعالیت بدنی منظم و نرمال مانند پیاده‌روی و یا ورزش صبحگاهی، می‌تواند حرکات روده را افزایش داده و یبوست را از بین ببرد. ورزش جریان خون را در کلیه اعضای داخل شکم مانند معده و روده افزایش می‌دهد. افزایش جریان خون نیز می‌تواند حرکات روده را بهبود بخشد.

• درمان با عمل جراحی

گاهی از اوقات تنبلی روده شدیدتر از آن است که با درمان‌های دارویی، تغذیه‌ای، ورزش و سایر درمان‌ها بهبود یابد. در این حالت معمولاً پزشک جراحی روده را پیشنهاد می‌دهد. در این نوع جراحی قسمتی از روده بزرگ برداشته شده و همچنین روده کوچک به رکتوم متصل می‌شود. البته جراحی آخرین مرحله از درمان بوده و معمولاً در بسیاری از مواقع، درمان‌های دیگر جوابگو هستند.

نقش طب سنتی در درمان تنبلی روده

علاوه بر درمان‌هایی که پیش‌تر به آنها اشاره کردیم، در طب سنتی نیز درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانند به بهبود تنبلی روده کمک کنند. برای درمان این مشکل می‌توانید بین ۳ تا ۵ عدد انجیر را خیس کرده و قبل از هر وعده غذا میل کنید. همچنین می‌توانید ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری خاکشیر را داخل یک لیوان آب جوش ریخته و صبح به صورت ناشتا مصرف کنید.

نوع دیگری از درمان به این صورت است که سوپ سبزیجات را با آلو و روغن زیتون پخته و هر ۸ ساعت به اندازه دو فنجان میل کنید. از دیگر درمان‌های موثر در درمان تنبلی روده، استفاده از پودر گل سرخ است. برای مصرف پودر گل سرخ باید ۱ تا ۳ قاشق مرباخوری از آن را درون یک لیوان گلاب به مدت ۵ ساعت خیس کنید. پس از ۵ ساعت به کمک هر شیرین‌کننده‌‌ای که در دسترس باشد، آن را میل نمایید.

یک راهکار ساده دیگر برای درمان این مشکل، مصرف روغن زیتون است‌. شما می‌توانید پس از هر وعده غذایی یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را میل نمایید. برخی از دمنوش‌های گیاهی مانند چای نعنا یا زنجبیل نیز در رفع این مشکل اثرگذار هستند. دمنوش نعنا نوعی دمنوش ضد یبوست محسوب می‌شود. این دمنوش می‌تواند عضلات دستگاه گوارش را شل کرده و تاثیرات ضد اسپاسم داشته باشد. دمنوش زنجبیل نیز به عنوان گرم‌کننده بدن می‌تواند به افزایش سرعت هضم غذا کمک کند. زنجبیل یکی از بهترین مواد غذایی برای رفع مشکلات گوارشی محسوب می‌شود.

معرفی دوره آموزشی: آموزش طب سنتی

تنبلی روده یکی از شایع‌ترین مشکلات دستگاه گوارشی است که در بسیاری از افراد مشاهده می‌شود. در این مقاله در مورد این مشکل و راهکارهایی برای رفع آن صحبت کردیم. اگر مشکلات گوارشی در مرحله نخست و در حد بسیار خفیف باشند، می‌توان با راهکارهای خانگی آنها را درمان کرد. اما اگر قدری شدیدتر باشند، حتماً باید از طریق پزشک برای درمان آن اقدام نمایید.

معرفی محصول: قرص تریبولوس