اخلاط چهارگانه، انواع و اهمیت آنها

بدن انسان از چهار خلط تشکیل شده که شامل دم، سودا، بلغم و صفرا است که اصطلاحا به آن اخلاط چهارگانه می‌گویند. بدن برای حفظ سلامتی به مقدار مشخصی از این خلطها نیاز دارد اما در صورت کم یا زیاد شدن هر کدام از آنها، فرد درگیر بیماری‌های مختلفی می‌شود. با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با خلط های چهارگانه آشنا کنیم.

معنی اخلاط چهارگانه

بدن انسان از چهار خلط دم، صفرا، بلغم و سودا تشکیل شده است. میزان خلط در بدن ثابت نیست و با توجه به عواملی از جمله مصرف مواد غذایی، فصل، جنسیت، دما و حتی ساعت کم یا زیاد می‌شود. هر خلط ویژگی‌های خاصی دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

صفرا

• قسمت سبک خون است.
• مزاج آن گرم و خشک می‌باشد.
• رنگ سرخ و مایل به زردی دارد.
• طعم آن تلخ است
•  بوی تند و تیزی دارد.
•  از غذاهای گرم و خشک مانند غذاهای تند، شیرین و چرب که دارای ادویه زیاد هستند تولید می‌شود.
•  اندام‌های گرم و خشک مانند قلب‌ که نیازمند خون رقیق هستند نیاز به صفرا دارند.

اطلاعات بیش‌تر درباره صفرا: مزاج صفراوی و درمان غلبه صفرا چیست؟

دم (خون)

• دارای قوام معتدل
• مزاج گرم و تر
• رنگ  آن سرخ است.
• دارای طعم شیرین
• از غذاها و نوشیدنی‌های معتدل و مولد خون تولید می‌شود.
• نقش مهمی در  رشد و نمو دارد.
• اندام‌هایی که مزاج گرم و تر دارند به  دم نیاز دارند.

بلغم

• غلیظ و لزج است
• دارای مزاج سرد و تر است.
•  رنگ‌ آن سفید است.
• بوی کمی دارد.
• طعم آن شیرین است ولی به خاطر لزج بودن برخی از افراد آن را بی مزه می‌دانند. هم چنین  شیرینی آن کمتر از خون می‌باشد.
• از غذاها و نوشیدنی های سرد و تر حاصل می‌گردد.
• در اندام‌های سرد و تر  استفاده می‌شود.

سودا

• دارای دو نوع  طبیعی و غیر طبیعی است.
• مزاج  آن سرد و خشک است.
•  رنگ آن سیاه است.
• سودای طبیعی دُرد می‌باشد.
• دارای طعم شیرین، گس و ترش است.
• از غذاها و نوشیدنی‌های سرد و خشک و هم چنین مصرف مواد مخدر و الکل و یبوست مزمن به وجود می‌آید.
• توجه داشته باشید که بدن به مقدار کم سودا نیاز دارد اما رسوب آن در هر یک از اندام‌های بدن، به خاطر غلیظ و سنگین بودن آن موجب سردی و بیماری می‌شود.
•  سنگین‌ترین خلط است.

اطلاعات بیش‌تر درباره سودا: سودا چیست و چه علائمی دارد؟

اخلاط فاسده چیست؟

 اخلاط چهارگانه دارای وظایف خاصی هستند و هر یک از اندامهای بدن با توجه به نیازشان از آن ها استفاده می‌کنند. اما اگر هر یک از اخلاط تغییر ماهیت بدهند به آن اخلاط فاسد یا سوخته می‌گویند. وجود اخلاط فاسد در بدن باعث بروز بیماری‌های مختلف می‌شود و از این رو باید جهت پاکسازی و دفع آنها اقدام کرد.

درمان اخلاط چهارگانه

تعادل اخلاط چهارگانه بسیار اهمیت دارد و کم‌ و زیاد شدن هر کدام موجب به هم خوردن سلامت بدن می‌شود. در این بخش به روشهای درمانی خلط‌های چهارگانه( دم، صفرا، بلغم و سودا) اشاره می‌کنیم.

بهترین روش برای درمان غلبه خلط دم، حجامت، فصد، خنکی‌های ضد دم، سکنجبین و غیره است. از روش‌های  درمانی صفرا می‌توان به حجامت، داروهای ادرارآور با سکنجبین های ترش و تغذیه سرد اشاره کرد. هم چنین برای درمان سودا میتوانید از تغذیه گرم و مصرف مسهلات مانند افنتیمون، شربت خاکشیر، ترنجبین و صبر زرد استفاده کنید.

جهت درمان بلغم مصرف کندر، اسطوخودوس، مصرف عسل قبل از خواب و ناشتا، نشستن پشت به آفتاب و روغن مالی با روغن های گرم توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که تعریق یک  روش درمانی عالی برای دفع بلغم است. توصیه می‌کنیم جهت درمان خلط‌های چهارگانه از آمپول و آنتی بیوتیک‌ها استفاده نکنید زیرا  باعث فیبروم، کیست، کبد چرب، ضعف بینایی، سینوزیت و غیره می‌گردد‌.

پاکسازی اخلاط بدن

همانطور که قبلا هم گفتیم عدم دفع اخلاط چهارگانه بدن و سموم باعث بروز بیماری های مختلف می‌شود. در طب سنتی جهت پیشگیری از بروز بیماری‌، روش‌هایی برای پاکسازی اخلاط بدن پیشنهاد می‌شود که در ادامه به آنها می‌پردازیم.  

پاکسازی بدن افراد صفراوی

• مصرف گوشت را  کاهش دهند و به جای آن میوه و سبزیجات را جایگزین کنند.
• آب و مایعات را بیشتر مصرف کنند. هم چنین هنگام نوشیدن مایعات مقداری لیموترش تازه به آن اضافه کنند.
• داشتن خواب کافی به پاکسازی بدن افراد صفراوی بسیار کمک می‌کند.
• بیشتر در معرض هوای خنک قرار بگیرند.
• زمانی که این افراد به خاطر مشغله کاری یا گرفتاری‌های روزمره تحت فشار عصبی قرار می‌گیرند حتما دستور تنفس طبی را انجام بدهند. به این صورت که در حالت نیمه دراز قرار گرفته و نفس عمیق بکشند و به مدت پنج ثانیه نفس خود را در سینه حبس کنند و سپس آرام آرام نفس خود را در عرض ده ثانیه بیرون بدهند.
• حتما فعالیت ورزشی را در ساعاتی که هوا خنک است( صبح زود یا شامگاه) انجام بدهند.
•  بینی خود را با روغن بادام شیرین هر دوازده ساعت یکبار مرطوب کنند.
• از قرار گرفتن در محیطی که هیجان و خشم داشته باشد خودداری کنند زیرا موجب افزایش گرمی و خشکی هوا می‌شود.

توصیه های غذایی افراد صفراوی

افراد صفراوی مواد غذایی زیر را حتما در برنامه غذایی خود قرار بدهند.

انواع مرکبات، انار، شاه توت، خیار، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، آلو، شفتالو، گوجه سبز، زرشک، هندوانه، کدوخورشی، هویج فرنگی، لیموترش تازه، بامیه، برگه هلو و زردآلو، مغز بادام خام، کدوحلوایی، نخودفرنگی، گریپ فروت، روغن زیتون، پاچه گوسفند همراه با تعدادی آلو بخارا، کاهو، اسفناج، عدس، ماش، جو دوس، رب انار، لواشک خانگی و تمر هندی، ترنجبین، شیرخشت، نان جو،عرق کاسنی، عرق شاهتر، بذرهای ملین.

پاکسازی بدن افراد دموی

• افراد دارای خلط دم باید خواب کافی شبانه به مدت هفت ساعت داشته باشند. هم چنین در تابستان داشتن یک چرت کوتاه در طول روز  بسیار مفید است.
• حتما مواد غذایی حاوی فیبر را در برنامه غذایی خود قرار دهند تا دچار یبوست نشوند.
• حتما در فصل بهار یا تابستان حجامت یا فصد انجام بدهند.
•  نیم ساعت پیاده روی و دویدن صبحگاهی در برنامه روزانه خود قرار بدهند.
• از پرخوری بپرهیزند و غذاهای کم کالری مصرف کنند.
• از قرار گرفتن در محیط یا انجام فعالیت‌هایی که باعث افزایش گرما و رطوبت می‌شود خودداری کنند.

توصیه‌های غذایی برای افراد دموی

مصرف انواع سبزی، گوشت، غذاهای دریایی، نوشیدن آب خنک، آب زرشک، کاهو، خیار، سیب له به همراه پوست و دانه‌های آن، انار، نارنگی، پرتقال، لیموشیرین، گلابی، سنجد، نارنج، لیموترش تازه، غوره، تمرهندی، آلوبخارا، روغن زیتون، حبوبات، غلات جوانه زده، بذرهای ملین و آلبالو برای این افراد مفید است.

پاکسازی بدن افراد بلغمی

• افراد بلغمی به خاطر داشتن دستگاه گوارش ضعیف باید فقط دو نوبت غذا میل کنند.
• ورزش و فعالیت جسمی و هم چنین پیاده روی بعد از صرف غذا را در برنامه روزانه خود قرار بدهند.
• سونای خشک انجام بدهند.
• از خوابیدن بیش از اندازه پرهیز کنند زیرا باعث افزایش سردی بدن می‌شود. این افراد به هشت ساعت خواب نیاز دارند.
• استراحت و چرت کوتاه در طول روز و یک ساعت قبل از غروب برای این افراد مضر است و باعث  افزایش بلغم، سنگینی سر، التهاب سینوس ها و کند شدن رفتارهای مغزی می‌شود.
• مصرف شربت سکنجبین عنصلی، قرص دوای بلغم و شربت زوفا هیستورانت برای این افراد مفید است.

توصیه های غذایی برای افراد بلغمی

افراد بلغمی حتما مواد غذایی زیر را در برنامه غذایی خود استفاده کنند.

آبگوشت، گوشت شتر، بره، کبوتر، گنجشک، بوقلمون کباب شده، مرغ محلی، میوه‌های رسیده و شیرین، انواع ادویه ها مانند هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، فلفل سیاه و قرمز، آویشن، رازیانه، سیر، دانه خردل، موسیر، ریشه‌ها مانند چغندر، شلغم، هویج، کلم قمری، ترب سیاه و سفید، تمامی سبزیهای گرم، حبوبات، نوشیدنی های گرمی بخش ،بذرهای ملین و خشکبار.

پاکسازی بدن افراد سوداوی

• این افراد پوست خشکی دارند و به همین دلیل باید با روغن زیتون یا روغن کنجد پوست خود را چرب کنند.
• ده الی پانزده دقیقه بعد از شام پیاده روی کنند.
• با روغن بادام شیرین هر دوازده ساعت یکبار بینی خود را چرب کنند.
• ورزش‌های سبک مانند پیاده روی را در برنامه روزانه خود قرار بدهند.
• این افراد حداقل به پنج الی شش ساعت خواب نیاز دارند.
• ماساژ بدن با روغن های بادام شیرین و بنفشه و هم چنین دوش گرفتن با آب ولرم برای آنها مفید است.
• از قرار گرفتن در هوای سرد و خشک و انجام فعالیت‌هایی که موجب افزایش سردی و خشکی می‌شود پرهیز کنند.
• از خوابیدن در طول روز بپرهیزند.
• سفر به مناطق مرطوب و معتدل برای آنها مفید است.
• حتما صبح زود و بعد ازظهر دستور تنفس طبی را انجام بدهند.
• این افراد توجه داشته باشند که استفاده زیاد از رایانه و تماشای  تلویزیون موجب افزایش سودا در بدن می‌شود.
• بی خوابی و کم‌خوابی برای این افراد سم است.

توصیه‌های غذایی برای افراد سوداوی

افراد سوداوی  باید گوشت بره، کبوتر، گنجشک، سار، مرغ محلی فربه، آب هویج، آب سیب، تخم مرغ محلی، گندم، لوبیا، سیب با پوست و دانه، گلابی، طالبی، به، بادام شیرین، آلو شیرین، خربزه، انگور، آب نارگیل، سبزی‌های گرم، فندق، پسته، گردو، کشمکش و خرما را در برنامه غذایی خود قرار دهند.

تنظیم اخلاط بدن

همانطور که مطالعه کردید راهکارهای زیادی برای پاکسازی و تنظیم اخلاط بدن وجود دارد. در کنار رعایت دستور غذایی و تدابیر پاکسازی اخلاط چهارگانه می‌توانید از داروهای گیاهی با فرمولاسیون مخصوص نیز استفاده کنید. شربت مصفی خون یک داروی موثر برای پاکسازی بدن از اخلاط غیر طبیعی و تنظیم اخلاط طبیعی بدن است. از دیگر مزایای مصرف این شربت گیاهی میتوان به موارد زیر است:

• تنظیم غلظت خون
•  کمک به گردش خون
•  کنترل فشار خون
• کنترل چربی خون
•  تقویت کننده قلب
• برطرف کردن مزه تلخ دهان
• کاهش میزان کلسترول بد خون
• درمان کبد چرب و تصفیه خون
• برطرف کردن لک و جوش‌های صورت که به خاطر اختلال در عملکرد کبد ایجاد می‌شوند.
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• درمان ریفلاکس و ترشی معده
• سم‌زدایی و پاکسازی کبد

جهت تهیه شربت مصفای خون می‌توانید به سایت طبیب سرا مراجعه کنید. کافیست سفارش خود را ثبت کنید تا در کوتاه‌ترین زمان به مقصد موردنظرتان ارسال گردد.